Rekonstrukcja wzorca użytkowania środowisk i diety żubra pierwotnego (Bison priscus) w gradiencie stref roślinnych późnego plejstocenu (NCN, 2015/17/N/ST10/01707)
Czas trwania projektu: 2016-2022
Status projektu: Aktywny
Kierownik projektu: mgr Emilia Hofman-Kamińska (IBS PAN, Białowieża)
Opiekun naukowy: dr hab. Rafał Kowalczyk (IBS PAN, Białowieża)

Opis projektu

Żubr pierwotny (Bison priscus) – jeden z ostatnich przedstawicieli plejstoceńskiej maga fauny – wyginął ostatecznie w Europie na przełomie plejstocenu i holocenu (najmłodsze okazy datowane są na 11 220 lat). W północno-wschodniej Syberii żubry pierwotne wyginęły około 8 860 lat temu. Celem badań jest analiza wzorca użytkowania środowisk i diety żubra pierwotnego w Eurazji w okresie późnego plejstocenu (50 000 – 11 700 lat temu), w trzech obszarach geograficznych różniących się składem dominujących zespołów roślinności: od otwartych obszarów tundrowych z dominacją roślin zielnych (Jakucja), przez obszary z dominacją roślin zielnych i krzewów, ale z domieszką gatunków drzew lasów borealnych (wschodnia Ukraina), aż po mozaikę teren terenów otwartych z wysokim udziałem roślin zielnych oraz lasów strefy umiarkowanej i borealnej (Serbia). Planowane badania mają na celu poszerzenie wiedzy o wpływie zmian klimatyczno-środowiskowych w okresie późnego plejstocenu i wczesnego holocenu na wyginiecie dużych ssaków roślinożernych.

Badania mają odpowiedzieć na pytania:

  1. Czy charakter żerowania żubra pierwotnego odzwierciedlał strukturę pokrywy roślinnej w miejscach jego występowania w różnych warunkach klimatyczno- środowiskowych?
  2. Czy żubr pierwotny był gatunkiem o wąskim spektrum diety i użytkowanych środowisk, co czyniło go mniej przystosowanym do zmian klimatycznych i środowiskowych w okresie późnego plejstocenu oraz na przełomie plejstocenu i holocenu?
  3. Czy stabilność otwartych siedlisk tundrowych i stepowych w późnym plejstocenie w północnowschodniej Syberii przyczyniła się do późniejszego niż w Europie wyginięcia żubra pierwotnego w tym obszarze?

Projekt będzie realizowany z wykorzystaniem kopalnych kości i zębów okazów Bison priscus, przy użyciu następujących metod badawczych:

  1. Datowanie radiowęglowe (14C) albo uranowo-torowe (U-Th-Pb) kopalnych kości/zębów analizowanych okazów w celu określenia ich wieku.
  2. Analiza zawartości stabilnych izotopów węgla δ13C i azotu δ15N kolagenu kości lub zębów celem zbadania diety i rodzajów siedlisk żerowania.
  3. Trójwymiarowa analiza struktury mikrośladów starcia powierzchni uzębienia w celu określenia diety.